در طرح ادیان توحیدی، ایمان به خدا و عالم غیب از مهمترین حقایقی است که مسیر انسان را در جهت رسیدن به نیک بختی هموار می سازد. بر پایه تحلیل هستی شناسانه ایمان در حکمت متعالیه، میان ایمان و علم چنان پیوندی برقرار است که احکام علم از جمله مختصات هستی شناختی ان چون وجودی بودن، ذو مراتبی و قاعده اتحاد را نیز می توان به حقیقت ایمان نسبت داد. گرچه در فهم اولیه کلمات صدرالمتالهین حقیقت ایمان از شئون عقل نظری انسان دانسته شده است، لکن نظر نهایی و جمع ارای مختلف وی را باید معطوف به دو قوه عقل نظری و عملی دانست و ایمانی را از نگاهش واقعی پنداشت که هر دوی این قوا را به خدمت خود در اورده باشد. تقسیم ایمان به قشری و قشر القشری و لبی و لب اللبابی و نیز بحث از فنا همه از نتایج روی اورد علم محورانه صدرا به ایمان تلقی می شوند.