هدف: تجاری سازی علم و فناوری، از مهمترین مصادیق نواوری در علم و فناوری است که می تواند به این سوال مهم پاسخ دهد که چه افراد، سازمانها و کشورهایی توانسته اند ایده و دانش را به محصول و ثروت تبدیل کنند و در این مسیر چه عواملی موثر بوده است. این پژوهش با هدف شناسایی وضعیت تجاریسازی تحقیقات دانشگاهی، محرکها و موانع تجاری شدن انها اجرا و در شش مرحله برای دستیابی به اهداف و پاسخگویی به سوالات تحقیق صورت پذیرفت. روش شناسی: در این مطالعه که از نوع تحلیلی علم سنجی و از نظر هدف کاربردی است به منظور جمع اوری اطلاعات از روش کتابخانه ای در مرحله اول و پرسشنامه در پنج مرحله بعدی استفاده شده است. جامعه اماری این پژوهش را دو گروه متخصصان حوزه تجاری سازی و اعضای هیات علمی دانشگاه شاهد که حد اقل دارای یک طرح پژوهشی بوده اند تشکیل داده اند. اطلاعات مربوط به عوامل موثر بر تجاری سازی از منابع کتابخانه ای و سایر داده ها از طریق پرسشنامه جمع اوری شده است. به منظور تحلیل دادههای پژوهش از روش اماری ازمون میانگین و روشهای تصمیم گیری چند شاخصه دیمتل و فرایند تحلیل شبکه ای استفاده شده است. یافته ها: پس از مطالعه منابع علمی مربوط به حوزه تجاریسازی رویکرد تحلیل بازار به عنوان رویکرد مناسب ارزیابی پتانسیل تجاری طرحهای پژوهشی انتخاب و به کمک این رویکرد بیش از 214 طرح پژوهشی اجرا شده در دانشگاه از نظر پتانسیل تجاریسازی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که حدود 70 درصد طرحهای پژوهشی دارای پتانسیل تجاریسازی بوده و 30 درصد انها فاقد چنین پتانسیلی هستند. در ادامه با بررسی مطالعات و تحقیقات داخلی و خارجی در خصوص تجاریسازی، نزدیک به 120 مولفه اصلی و فرعی موثر بر تجاریسازی استخراج و مورد پالایش قرار گرفت که نهایتاً تعداد 51 مولفه در قالب 13 عنوان عامل اصلی نامگذاری و در سه بعد فردی، سازمانی و نهادی دستهبندی گردیدند. نتیجه گیری: نتایج نظرسنجی خبرگان نشان داد که عوامل شناسایی شده برای تجاریسازی مناسب و قابل قبول هستند. نتایج مربوط به بررسی روابط بین عوامل اصلی و ابعاد سهگانه که با اجرای تکنیک دیمتل انجام شد نشان داد که اثرگذارترین شاخصها در خصوص عوامل موثر بر تجاریسازی تحقیقات دانشگاهی به ترتیب شامل نگرش مدیریتی، برنامهریزی و سیاستگذاری، تسهیل و پشتیبانی، زمینهسازی فرهنگی، عامل سیستمی، حمایت سازمانی، ساختار سازمانی و تامین و تجهیز میباشند و عوامل دیگر شامل دانش و اگاهی، توانمندی و مهارت، خلاقیت و نواوری، ریسکپذیری و اعتماد در گروه شاخصهای معلول قرار میگیرند. اولویتبندی عوامل موثر بر تجاریسازی با روش فرایند تحلیل شبکهای انجام و مشخص نمود که عامل برنامهریزی و سیاستگذاری بالاترین اولویت را به خود اختصاص میدهد و پس از ان عامل حمایت سازمانی، طرز نگرش مدیریت، زمینهسازی فرهنگی، تسهیل و پشتیبانی، سیستمهای سازمانی و سایر عوامل قرار دارند. بررسی وضعیت هر یک از عوامل موثر بر تجاریسازی از دیدگاه صاحبان طرحهای پژوهشی نشان داد که فقدان انها به عنوان مانعی برای تجاریسازی و وجود هر یک میتواند محرکی برای موفقیت محققان در تجاریسازی نتایج طرحهای پژوهشی باشد