صنعت ساختمان بخش بزرگی از اقتصاد ایران را تشکیل می‌دهد. حجم عظیمی از منابع ملی اعم از انرژی و مصالح در این بخش مصرف می‌گردد. از این‌رو کارایی این صنعت نقش مهمی در توسعه پایدار کشور دارد. افزایش هزینه در پروژه‌های ساختمانی، از عوامل بسیار تاثیرگذار بر کاهش کارایی این صنعت و بروز مشکلات متعدد در ان می باشد. بر این اساس شناخت دقیق دلایل انحراف هزینه از بودجه، عامل بسیار مهمی در مدیریت هزینه پروژه‌های ساختمانی می باشد. اگرچه پیرامون دلایل انحراف هزینه مطالعات متعددی صورت گرفته است؛ لیکن هیچ یک با تمرکز بر صرفاً پروژه‌های ساختمانی ایران نبوده است. زیست بوم پروژه های ساختمانی ایران، تفاوت چشم‌گیری با سایر بخش های عمرانی دارد.در این مقاله با تمرکز بر این موضوع و مرور تحقیقات مشابه، فهرست بلندی از دلایل انحراف هزینه پروژه‌های ساختمانی تهیه و سپس مبتنی بر زیست بوم صنعت ساختمان ایران، این فهرست اصلاح و تکمیل شده است. در نهایت میزان تکرار و شدت اثر هر عامل این فهرست، در قالب پرسشنامه‌ای از 230 نفر از فعالان صنعت ساختمان پرسش شده است. بر اساس نتایج بدست امده تورم، طولانی شدن پروژه، فرایندهای کند اداری، برنامه‌ریزی نامناسب منابع و بهره‌وری کم و دوباره‌کاری به علت طراحی غلط یا غیر یکپارچه در تخصص‌های مختلف، از جمله مهم‌ترین عوامل ایجاد کننده افزایش هزینه و انحراف از بودجه شناسایی شده است. اصلی-ترین عوامل افزایش هزینه در حیطه خارج از سازمان پروژه و با منشا دولتی و مقررات حاکم می باشد. نتایج این پژوهش با تحقیقات مشابه در جهان همخوانی مناسبی دارد.