زمینه و هدف: رس های الی از قرار گرفتن نوعی سورفکتانت کاتیونی در سطح و یا بین لایه های رس طبیعی یا سنتز شده ایجاد و کاربردهای وسیعی دارند. این تحقیق با هدف بررسی مقایسه راندمان جذب و رهاسازی نیترات توسط زئولیت طبیعی ایرانی (سمنان) و نمونه¬سنتز شده¬ی خالص وارداتی (Fluka-96096) اصلاح شده صورت گرفته است. روش بررسی: ذرات میکرو-زئولیت کلینوپتیلولیت ایرانی و خارجی با استفاده از روش سانتریفیوژ جدا و سپس با استفاده از سورفکتانت هگزادسیل¬تری¬متیل¬امونیوم بروماید (HDTMA-Br) به میکرو-زئولیت الی تبدیل شدند. مورفولوژی و ساختار کانی زئولیت مورد مطالعه با¬استفاده از روش¬های XRD ، EDX ، SEM و AFM مورد بررسی و شناسایی قرار گرفت. راندمان جذب نیترات در دو سطح سورفکتانت 100و200 درصد گنجایش تبادل کاتیونی بیرونی (ECEC)در سطوح مختلف غلظت اولیه نیترات انجام گرفت. برای بررسی میزان ثبات نیترات جذب شده توسط زئولیت الی، فرایند رهاسازی در سطح سورفکتانت 200 درصد ECEC در دو غلظت نیترات در زمان¬های مختلف به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه¬ی کاملاً تصادفی انجام شد. یافته¬ها: راندمان جذب و پالایش نیترات در سطح سورفکتانت 200 درصد ECEC برای زئولیت¬های الی Fluka در غلظت¬های اولیه 3، 6، 14، 20 و 30 میلی مولار نیترات به ترتیب، 77، 63، 48، 37 و 30 درصد می¬باشد. در حالی که این راندمان برای میکرو-زئولیت الی ایرانی به ترتیب، 75، 67، 54، 50 و 33 درصد و اختلاف ان با زئولیت فلوکا در سطح احتمال یک درصد معنی¬دار نمی باشد. میانگین درصد رهاسازی میکرو-زئولیت الی ایرانی 21 تا 31 درصد و در میکرو-زئولیت فلوکا 17تا 34 درصد است. بحث و نتیجه گیری : جذب نیترات تحت تاثیر غلظت¬های اولیه نیترات و سطوح متفاوت سورفکتانت قرار دارد. بهترین سطح سورفکتانت با بالاترین میزان جذب، سطح سورفکتانت 200 درصد ECEC می¬باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که میکرو-زئولیت فلوکا نه تنها برتری قابل توجهی نسبت به زئولیت طبیعی ایران ندارد، بلکه در برخی موارد نوع ایرانی ان، برتری¬های اندکی در جذب و رهاسازی نیترات دارد.