مسئلة تناهی ابعاد از قدیمیترین مباحث فلسفة طبیعی است که نتایج ان وارد حوزة فلسفة الهی نیز شده است. سوال اینست که ابعاد عالم و هر یک از اجسام طبیعی محدود و متناهی است یا نامحدود و نامتناهی؟ ارسطو نخستین فیلسوفی است که در تاریخ فلسفه به بررسی این مسئله پرداخته و نامتناهی بودن ابعاد یک جسم و عالم طبیعی را ممتنع دانسته است. ابن‌سینا نیز بپیروی از ارسطو، ابعاد جسم را متناهی میداند و براهین سه‌گانه تطبیق، مسامته و سلّمی را برای اثبات این نظریه بیان میکند. فخررازی که مهمترین منتقد ابن‌سینا در تاریخ فلسفه است، در این مسئله نیز انتقاداتی بر نظریة ابن‌سینا وارد میداند. در این پژوهش اثبات میشود که اکثر اشکالات فخررازی در اینباره ناشی از خلط ذهن با خارج و مغالطة میان احکام مقولات نه‌گانه با مقولۀ کمّ متصل است.