در نظام سیاسی اسلام، راهبرد حکم حکومتی مکانیزمی مناسب برای اداره جامعه براساس مقتضیات جدید و در چارچوب احکام اسلامی است. امام‌خمینی (ره) به‌عنوان طراح نظریه حکمرانی ولایت‌فقیه در دوره معاصر و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ضمن پرداختن به مسائل فقهی و نظری مربوط به «حکم حکومتی» در عرصه حکمرانی برای اداره جامعه و خروج از بن‌بست، به ان التزام داشته‌اند. به‌دلیل سوبرداشت در فهم منطق ادراکی امام‌خمینی (ره)، دیدگاه و رفتار سیاسی ایشان در رابطه با مسئله حکم حکومتی گاه مورد انتقاد برخی جریانات سیاسی و دینی بوده است. در این راستا، این مقاله با هدف ابهام‌زدایی از ماهیت و مکانیزم تشخیص احکام حکومتی در دیدگاه امام‌خمینی (ره) تقریر شده است. این مقاله با روش کیفی از نوع توصیفی‌-تحلیلی درصدد پاسخ به این سوال است: ماهیت حکم حکومتی در روند حکمرانی اسلامی مبتنی بر دیدگاه فقهی امام‌خمینی چیست و مکانیزم شناخت ان چگونه است؟ یافته‌های پژوهش حاکی از این است که می‌توان در دیدگاه امام ‌خمینی (ره) برخلاف دیدگاه­های رایج، حکم حکومتی را به دو قسم حکم حکومتی ثابت و متغیر تقسیم کرد و با ارائه مکانیزم‌هایی به شناسایی و تفکیک احکام حکومتی ثابت از متغیر پرداخت. در دیدگاه امام‌ خمینی (ره) مبانی شرعی احکام حکومتی، ثابت بوده و در مقام اجرا و در گذر زمان به‌تبع مصالح عامه، احکام حکومتی مبتنی بر مبانی شرعی تغییر می‌‌یابد. امام (ره) در مواردی که بین ثابت و متغیر بودن احکام حکومتی تردید وجود دارد، به تبیین مقتضای اصل عملی در این باره می‌پردازند.