Scientometrics, science science, evaluative bibliometrics, or science evaluation and assessment? Which one?
Abdolreza Noroozi Chakoli
URL :
http://research.shahed.ac.ir/WSR/WebPages/Report/PaperView.aspx?PaperID=159218
Date : 2017/03/21
Publish in :
پژوهشنامه علم سنجي
Link : http://rsci.shahed.ac.ir/article_865_1803f1187a637868ae20011275882825.pdf
Keywords :علم سنجي، علم علم، کتابسنجي ارزيابانه
Abstract :
از زمانی که علمسنجی در محافل علمی و دانشگاهی پا به عرصۀ وجود گذاشت، همواره نام این حوزه دانشگاهی در میان برخی از صاحبنظران محل اختلاف بوده، بطوری که استفاده از نامهای گوناگون، بویژه در دو دهۀ نخست ظهور این حوزه، کنجکاوی هر پژوهشگری را برمیانگیزاند. با وجود این، مطالعات حاکی از ان است که این اختلاف نظرها بیش از انکه در نحوۀ نگاه به کارکردهای این حوزه ریشه داشته باشد و به عبارتی بیش از انکه بهدلیل تفاوت در مفهومی باشد که ممکن است بنیانگذاران و بزرگان این حوزه برای کارکردهای ان قائل بودند، به تفاوت در دیدگاههای انها در این زمینه که کدامیک از این نامها میتواند برای بیان و معرفی کارکردهای علمسنجی به جامعۀ علمی، نسبت به دیگری موثرتر عمل کند بازمیگردد. بنابراین، نکتۀ مهم و قابل تامل این است که این تفاوت در بکارگیری نامها، نه بخاطر تفاوت در نگرش به کارکردهای این حوزه، بلکه بهدلیل نقشی است که نام یک حوزه میتواند در ترویج کارکردهای ان برعهده داشته باشد؛ چرا که مطالعۀ مستندات علمی بنیادی این حوزه نشان میدهد که کارکردهای این حوزه حتی در نزد بنیانگذاران و صاحبنظرانی که ان را با نامهای بعضاً متفاوت خطاب میکردند نیز تفاوتی نمیکرد و همگی انها بر این نکتۀ مهم اذعان داشته و دارند که این حوزه به عنوان حوزۀ پشتیبان سیاستگذاری و برنامهریزی علم، فناوری و نواوری عمل میکند و مادامی که این هدف را به عنوان محور اصلی فعالیتها و مطالعات خود در نظر بگیرد، خواهد توانست به سرمنزل مقصود برسد.
با وجود این واقعیتها، باید پذیرفت که نام یک حوزه، بجز وظیفۀ ترویجی قادر نیست نقشی دیگر در زمینۀ معرفی رشته ایفا کند. از این بیان میتوان اینطور نتیجه گرفت که کارکردهای اصلی یک رشته بر اساس نام ان رشته تعیین و تدوین نمیشوند، بلکه بر مبنای مهارتها، توانمندیها، خلاقیتها و خدماتی تعیین میشود که توسط متخصصان و دانشاموختگان ان رشته قابل عرضه است. از نظر من، نام یک حوزه چیزی است که بنا به اقتضای زمان و با توجه به بسترهای موجود بر مبنای میزان جذابیت و تاثیرگذاری ضمنی ان بر اساس پذیرش مخاطبان و ذینفعان ان تعیین میشود و به همین خاطر هم هست که واژۀ علمسنجی از ابتدا توانست بیش از واژههای باسابقهتری نظیر علمعلم و کتابسنجی ارزیابانه، در محافل علمی این حوزه جا باز کند. در عین حال، مسئلهای که امروزه اهمیت دارد این نیست که علمسنجی را به چه نامی خطاب کنیم؛ اینکه ان را علم علم بنامیم، یا کتابسنجی ارزیابانه، یا سنجش و ارزیابی علم؟؛ بلکه مسئلهای که امروز بیش از همیشه اهمیت دارد این است که چگونه میتوان در راستای توسعۀ کارکردهای مرتبط با اهداف اصلی علمسنجی که همانا ارائۀ تحلیلهایی مفید و ارزیابانه از علم، فناوری و نواوری برای پشتیبانی از سیاستگذاران و برنامهریزان این عرصه است، گامهای موثری برداشت؟ و سهم هر کدام از ما در این زمینه به چه میزان بوده است؟
Files in this item :
Download |
Name :
159218_17690075108.pdf
|
Size :
771Kb
|
Format :
PDF
|