سر¬خرطومی جالیز، Acythopeus curvirostris persicus Thompson (Col.: Curculionidae) یکی از افات مهم محصولات جالیزی می¬باشد که در کشور¬ های خاورمیانه انتشار داشته و به ¬طور متوسط موجب 40 تا 70 درصد خسارت به ¬ویژه در هندوانه و خربزه می ¬شود. در حال حاضر تنها از روش کنترل شیمیایی برای مبارزه با این افت استفاده می ¬شود. با توجه به کم¬ تاثیر بودن سموم و اثرات مخرب زیست¬ محیطی ان¬ها می¬توان از روش¬های نوین کنترل افت استفاده نمود. از جمله این روش¬ها می¬ توان به استفاده از متابولیت¬ های ثانویه گیاهی که اصطلاحاٌ به ان¬ها کایرومون گفته می ¬شود و در هدایت حشرات گیاهخوار به سمت میزبان نقش دارند، جهت کنترل و مدیریت افات استفاده نمود. این روش نوین در محدوده کنترل اکولوژیکی قرار می¬ گیرد. در این تحقیق سعی شد تا با انجام ازمایش¬ های بویایی سنجی با استفاده از حشرات زنده سرخرطومی جالیز در بویایی ¬سنج استاتیک دو¬راهه Two way static olfactometery))، نقش میزبان¬ های گیاهی این حشره (میوه گیاهان خربزه، خیار، هندوانه و هندوانه ابوجهل) از نظر جلب ¬کنندگی این گونه مورد بررسی قرار گیرند. جهت انجام هر تست بویایی¬ سنجی تعداد 30 حشره استفاده شد. این پژوهش در ازمایشگاه گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و اموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی در سال 1394 انجام شد. نتایج به دست امده از ازمایشات بویایی ¬سنجی نشان داد که حشرات کامل نر و ماده جفت¬ گیری کرده و جفت¬ گیری نکرده سرخرطومی جالیز، به همه¬ی میوه ¬های گیاهان میزبان پاسخ مثبت دادند. بررسی¬ها همچنین نشان داد که میوه¬ های ابوجهل و خیار نسبت به میوه ¬های هندوانه و خربزه از جلب¬ کنندگی کمتری برخوردار بودند. پاسخ حشرات کامل سرخرطومی جالیز به عصاره حاصل از میوه گیاهان میزبان نیز معنی¬ دار بود. بنابراین می¬توان نتیجه گرفت که بوی گیاهان میزبان برای حشرات کامل نر و ماده سرخرطومی جالیز اثر جلب ¬کنندگی دارد و این گیاهان دارای کایرومون¬هایی هستند که موجب جلب این حشره می¬ شوند. نتایج حاصل از ازمایشات بویایی ¬سنجی برگ گیاهان میزبان نشان داد که برگ گیاهان میزبان برای حشرات کامل نر و ماده سرخرطومی جالیز اثر جلب¬ کنندگی بسیار کمی داشت. در این ازمایش میزان کلروفیل برگ¬ها نیز با استفاده از دستگاه کلروفیل¬متر (SPAD) اندازه¬گیری شد که عدم پاسخ حشرات به برگ گیاهان میزبان نشان دهنده عدم تاثیر میزان کلروفیل برگ¬ها در جلب حشرات به گیاهان میزبان می¬ باشد. درک اکولوژی شیمیایی این گونه در شرایط ازمایشگاه می ¬تواند اطلاعات مورد نیاز برای کنترل ان با استفاده از پیام ¬رسان¬های شیمیایی را فراهم کند.