این مقاله به بررسی ارا و اندیشههای فلسفی ـ تربیتی دکتر علی محمد کاردان و نقد ان میپردازد. روش این پژوهش، تحلیل اسنادی است و در این جهت تمام منابع و مراجع مرتبط با ارا و اندیشههای کاردان مورد بررسی قرار گرفته است. یافتهها، که حاصل بررسی پنج سوال پژوهشی است، نشان میدهد که مبنای اصلی اندیشه فلسفی و تربیتی کاردان هستی است. عالم هستی یعنی جهان بیرونی و درونی و شناخت خود و ماسوای خود است. ولی انسان شناسنده و متعلق شناخت )طبیعت و خدا( را نیز شامل میشود. غرض از ان نیز در وهله اول حل مشکالت زندگی و تسخیر طبیعت و خودشناسی و سرانجام خداشناسی است و این نکته محوری در ارای تربیتی کاردان نیز نقش اصلی را ایفا میکند بهطوری که وی هدف تربیتی انسان را پرورش همهجانبه او دانسته و بر این اساس به اصول فعالیت، رشد، رغبت، تفاوت فردی و اجتماعی و روشهای الگوسازی و حل مسئله معتقد است. بر این اساس حاصل نظام تربیتی کاردان فردی است که با ازاد ساختن خود، سرانجام با رسیدن به قرب یگانهای که همه عالم از اوست به درک حقایق و جستجوی لذّت بزرگ اموختن میرسد. اندیشههای تربیتی کاردان از چنان جامعیتی برخوردار است که پاسخگوی بسیاری از مسائل تعلیم و تربیت معاصر نیز هست، در بخش پایانی مقاله به نقد اندیشه فلسفی و تربیتی کاردان پرداخته شده است